Budd-daliadau y gallwch eu hawlio fel gofalwr

Yn 2025/26, £83.30 yr wythnos yw Lwfans Gofalwr.

Efallai y byddwch chi'n gallu ei hawlio os:

• ydych yn treulio o leiaf 35 awr yr wythnos yn gofalu am rywun

• ydych yn 16 oed neu'n hŷn

• nad ydych mewn addysg llawn amser neu'n astudio am 21 awr yr wythnos neu fwy

• ydych yn ennill £196 (2025/26) yr wythnos neu lai ar ôl treth, Yswiriant Gwladol a threuliau (£10,192 y flwyddyn).

Mae'n rhaid i'r person rydych chi'n gofalu amdano hefyd fod yn cael budd-dal oherwydd ei salwch neu anabledd. Er enghraifft, mae'n rhaid iddynt fod yn cael:

• Lwfans Gweini

• Taliad Annibyniaeth Personol (y naill gyfradd neu'r llall o'r elfen bywyd bob dydd)

• Taliad Annibyniaeth y Lluoedd Arfog.

Gweler GOV.UK am restr lawn o'r budd-daliadau y gallai'r person rydych chi'n gofalu amdano fod yn eu caelYn agor mewn ffenestr newydd

Mae Lwfans Gofalwr yn drethadwy. Byddwch ond yn gorfod talu treth os:

• oes gennych ffynonellau eraill o incwm trethadwy, megis pensiynau galwedigaethol neu bersonol neu enillion rhan-amser, ac

• os yw'r incwm cyfunol hwn yn mynd â chi dros y trothwy ar gyfer talu treth – £12,570 y flwyddyn yn 2025/26.

Mae Lwfans Gofalwr ar ei ben ei hun yn is na'r trothwy hwn ar hyn o bryd.

Gall Lwfans Gofalwr effeithio ar fudd-daliadau eraill y gallech fod yn eu cael eisoes – felly efallai y cewch eich talu llai mewn budd-dal arall.

Bydd yn cyfrif fel incwm os ydych chi'n cael Credyd Cynhwysol. Ond efallai y byddwch hefyd yn gymwys i gael Credyd Cynhwysol ychwanegol oherwydd eich bod chi'n ofalwr.

Gall hefyd effeithio ar fudd-daliadau’r person rydych chi'n gofalu amdano. Er enghraifft, os ydyn nhw'n cael Premiwm Anabledd Difrifol – gallai hyn stopio os ydych chi'n hawlio Lwfans Gofalwr.

Os yw eich tâl wythnosol ar gyfartaledd yn fwy na £196 (2025/26) ar ôl didyniadau, ni fydd gennych hawl i Lwfans Gofalwr mwyach.

Mae CThEF bellach yn rhoi'r wybodaeth ddiweddaraf am enillion i'r Adran Gwaith a Phensiynau (DWP).

Os ydych chi'n ennill mwy na hyn mewn unrhyw wythnos benodol, mae'n bwysig dweud wrth y DWP. Os nad ydych chi'n gwneud hynny, gofynnir i chi dalu'r swm rydych chi'n cael eich gordalu.

Os yw'ch enillion yn amrywio o wythnos i wythnos, mae'n bwysig rhoi gwybod i'r DWP. Mae hyn fel y gallant ddarganfod cyfartaledd eich enillion er mwyn i chi aros o dan y terfyn.

Gallwch roi gwybod am newidiadau gan ddefnyddio'r gwasanaeth lwfans gofalwr ar GOV.UK, neu gallwch gysylltu â'r Uned Lwfans Gofalwr ar GOV.UK, yn ogystal â darganfod mwy am lwfans gofalwr ar wefan Grŵp Diwygio Treth Incwm Isel

Fel arfer, ni allwch gael Lwfans Gofalwr os ydych eisoes yn hawlio Pensiwn y Wladwriaeth neu fudd-daliadau penodol sy'n disodli incwm fel, Lwfans Cyflogaeth a Chymorth dull newydd.

Fodd bynnag, mae'n werth gwneud cais o hyd er na fyddwch yn cael Lwfans Gofalwr ei hun. Gallai bod yn gymwys roi hawl i chi gael incwm ychwanegol ar gyfer budd-daliadau eraill a gewch. Gelwir hyn yn cael 'hawl sylfaenol' i Lwfans Gofalwr.

Bydd eich Canolfan Byd Gwaith lleol – neu'r Jobs and Benefits Office yng Ngogledd Iwerddon – yn gallu dweud wrthych pa fudd-daliadau i wneud cais amdanynt. Neu gallwch gysylltu â'ch Cyngor ar Bopeth lleol.

Mae rhagor o wybodaeth am Lwfans Gofalwr ar y gwefannau hyn:

• darganfyddwch fwy am Lwfans Gofalwr ar GOV.UKYn agor mewn ffenestr newydd
• gwyliwch fideo a dewch o hyd i enghreifftiau o sut mae Lwfans Gofalwr yn gweithio ar Carers UKYn agor mewn ffenestr newydd
• defnyddiwch ein Cyfrifiannell Budd-daliadau.

Os ydych chi'n byw yn yr Alban, rhaid i chi wneud cais am daliad ‘Carer Support’ yn hytrach na Lwfans Gofalwr. Telir hyn ar gyfradd safonol o £83.30 (2025/26) yr wythnos.

Darganfyddwch fwy am wneud cais am Daliad Carer Support  ar mygov.scot.

Mae gofalwyr yn yr Alban hefyd yn cael dau daliad atodol, fel arfer ym mis Mehefin a mis Rhagfyr. Yn 2025/26 bydd y taliadau hyn yn £293.50 yr un.

Ni fyddwch yn cael Atodiad Lwfans Gofalwr os oes gennych hawl sylfaenol i Lwfans Gofalwr. Ni fydd Atodiad Lwfans Gofalwr yn effeithio ar eich budd-daliadau eraill.

Mae Credyd Gofalwr yn gredyd Yswiriant Gwladol sy'n llenwi bylchau yn eich cofnod Yswiriant Gwladol.

Mae'n helpu tuag at eich Pensiwn y Wladwriaeth tra nad ydych chi'n gwneud unrhyw gyfraniadau oherwydd eich rôl ofalu.

Efallai y byddwch yn gallu cael Credyd Gofalwr os:

• ydych chi'n 16 oed neu'n hŷn

• nad ydych chi'n cael Pensiwn y Wladwriaeth eto

• nad ydych yn gymwys i gael Lwfans Gofalwr

• rydych chi'n treulio o leiaf 20 awr yr wythnos yn gofalu am rywun

• Mae'r person rydych chi'n gofalu amdano yn cael budd-dal oherwydd ei salwch neu anabledd. Er enghraifft: 

  • Lwfans Byw i'r Anabl - cyfradd ganolig neu uchaf yr elfen gofal
  • Lwfans Gweini.
  • Lwfans Gweini Cyson
  • Taliad Annibyniaeth Personol, y rhan ar gyfer bywyd bob dydd
  • Taliad Annibyniaeth y Lluoedd Arfog
  • Taliad Anabledd Plant (CDP) cyfradd ganol neu uchaf yr elfen gofal.

Gweler GOV.UK am restr lawn o'r budd-daliadau y gallai'r person rydych chi'n gofalu amdano fod yn eu caelYn agor mewn ffenestr newydd

Os nad yw'r person rydych chi'n gofalu amdano yn cael un o'r budd-daliadau hyn, efallai y byddwch chi'n gallu hawlio o hyd trwy gwblhau 'Tystysgrif Gofal'. 

Mae hwn yn fudd-dal y gallwch ei gael os ydych wedi cyrraedd oedran Pensiwn y Wladwriaeth. Mae wedi'i gynllunio i ychwanegu at eich incwm wrth ymddeol.

Os ydych yn byw gyda phartner, byddwch ond yn gallu gwneud cais am Gredyd Pensiwn os yw’r ddau ohonoch wedi cyrraedd oedran Pensiwn y Wladwriaeth.

Os bydd gennych angen ariannol annisgwyl a brys ac rydych yn cael budd-daliadau penodol neu rydych ar incwm isel, efallai y gallwch gael help lleol. Gelwir hyn yn gymorth lles lleol.

Cysylltwch â’ch cyngor lleol i ddysgu rhagor am ba help y gallent ei ddarparu. 

Os ydych chi'n gofalu am berson ag anabledd difrifol am o leiaf 35 awr yr wythnos, efallai y byddwch yn gymwys ar gyfer elfen gofalwr Credyd Cynhwysol.

Darganfyddwch fwy am yr elfen gofalwr a faint y gallech ei gael yn ein canllaw Faint yw Credyd Cynhwysol?

Mae Credyd Cynhwysol yn gweithio'n wahanol yng Ngogledd Iwerddon. Darganfyddwch fwy ar nidirect.

Os ydych yn rhentu, gallech gael help gyda’ch costau tai trwy elfen Costau Tai Credyd Cynhwysol (neu Fudd-dal Tai os ydych dros Oedran Pensiwn y Wladwriaeth).

Os ydych yn berchennog cartref, gallwch gael help gyda’ch taliadau llog morgais trwy Gymorth ar gyfer Llog ar Forgais (SMI). Mae hyn yn cael ei gynnig fel benthyciad i’w ad-dalu.

Gallai fod gennych hawl i gael help ariannol gyda’ch:

• tanwydd
• costau iechyd
• Treth Cyngor
• gwasanaethau trwsio cartrefi.

Os ydych yn gofalu am rywun sydd yn cael trafferth symud, gallent fod yn gymwys i gael cefnogaeth gan y cynllun Motability. Gall hyn helpu i ddarparu car, cadair olwyn, neu sgwter trydanol.

Mae trwyddedau parcio bathodyn glas yn caniatáu i yrwyr sydd â theithwyr gyda phroblemau symudedd barcio mewn lleoedd mwy cyfleus, fel mannau parcio i’r anabl.

Gallwch barcio ar linellau sengl neu ddwbl am hyd at dair awr hefyd.

Mae’r Cerdyn Rheilffordd i’r Anabl yn caniatáu i ddeilydd y cerdyn a’r gofalwr neu gydymaith gael traean oddi ar gost pris y rhan fwyaf o docynnau trên oedolion ar rwydwaith Network Rail.

Mae’n costio £20 y flwyddyn neu £54 am gerdyn tair blynedd. Gallwch brynu un ar-lein neu gael ffurflen cais post mewn unrhyw swyddfa docynnau gorsaf sydd â staff. 

Mae’r cerdyn hwn yn rhoi caniatâd i chi gael un tocyn am ddim pan fyddwch yn mynd â’r person rydych yn gofalu amdanynt i’r sinema. Mae’r holl sinemâu cenedlaethol yn ei dderbyn. Gallwch wneud cais am y cerdyn ar-lein.

Mae nifer fawr o gynigion am ddim neu ostyngol ar gael i ofalwyr mewn amgueddfeydd, canolfannau hamdden a safleoedd yr Ymddiriedolaeth Genedlaethol ledled y wlad.

Nid ydynt bob amser yn cael eu hysbysebu – felly gofynnwch pan fyddwch yn prynu tocynnau.

Mae nifer o awdurdodau lleol yn cynnig gostyngiadau siopa, hamdden ac eraill i ofalwyr. Holwch eich awdurdod lleol i weld pa gefnogaeth ychwanegol sydd ar gael.

Gall gwneud cais am fudd-daliadau gofalwr fod yn gymhleth. Felly gwnewch yn siwr eich bod yn cael yr hawliau cywir.