Taliad Annibyniaeth Personol - cyflwyniad

Mae PIP yng Nghymru, Lloegr a Gogledd Iwerddon, neu Daliad Anabledd i Oedolion (ADP) yn yr Alban yn helpu gyda chostau ychwanegol anabledd neu gyflyrau iechyd hirdymor.

Mae’n fudd-dal nad yw’n dibynnu ar brawf modd. Felly, gallwch ei gael ni waeth faint yr ydych yn ei ennill, neu a oes gennych gynilion neu gyfalaf.

I fod yn gymwys ar ei gyfer rhaid i chi:

• fod rhwng 16 oed ac oedran Pensiwn y Wladwriaeth
• wedi cael yr anawsterau hyn ers tri mis a disgwyl iddynt bara am o leiaf naw mis arall (oni bai eich bod yn derfynol wael).

Ni allwch hawlio ADP a PIP ar yr un pryd. Gallwch wirio a ydych yn gymwys ar gyfer ADPOYn agor mewn ffenestr newydd ar mygov.scot.

Os oes angen i chi wneud cais newydd am ADPYn agor mewn ffenestr newydd, gallwch gael gwybod sut i wneud cais ar-lein neu dros y ffôn ar mygov.scot.

I gael PIP neu'r Taliad Anabledd Oedolion, mae rhaid:

• Bod angen help arnoch gyda thasgau bywyd bob dydd neu symud o gwmpas, neu’r ddau
• Eich bod wedi angen yr help hwn am o leiaf tri mis ac yn disgwyl y byddwch ei angen am o leiaf naw mis arall. Oni bai eich bod yn derfynol wael gyda llai na chwe mis i fyw. Gallwch ddechrau eich cais o fewn y tri mis cyntaf o fod angen cymorth ond ni fydd eich hawl i PIP yn dechrau nes bod y cyfnod o dri mis wedi dod i ben.

Ni fydd eich taliad yn cael ei adolygu mwyach pan gyrhaeddwch oedran Pensiwn y Wladwriaeth.

Yn lle, cewch daliad parhaus ac adolygiad cyffyrddiad ysgafn ar ôl deng mlynedd.

Os ydych dros oedran Pensiwn y Wladwriaeth, ni fyddwch yn gallu gwneud cais newydd am PIP neu ADP. Yn lle, bydd yn rhaid i chi hawlio Lwfans Gweini neu Daliad Anabledd Oedran Pensiwn yn yr Alban.

Darganfyddwch fwy am Lwfans GweiniYn agor mewn ffenestr newydd ar Turn2us.

Yng Nghymru, Lloegr a Gogledd Iwerddon gallwch wneud cais am Lwfans Byw i’r Anabl ar gyfer plentyn o dan 16 oed sy’n cael anhawster symud o gwmpas neu sydd angen mwy o ofal na phlentyn o’r un oedran nad oes ganddo anabledd.

Yn yr Alban gallwch wneud cais am Daliad Anabledd Plant yn lle ar gyfer plant rhwng tri mis a 18 oed.

Mae Taliad Annibyniaeth Personol a'r Taliad Anabledd Oedolion yn seiliedig ar lefel yr help sydd ei angen arnoch oherwydd sut mae'ch cyflwr yn effeithio arnoch chi a’ch gallu i wneud rhai gweithgareddau penodol.

Mae'n cynnwys dwy elfen:

Efallai y bydd yr elfen Symudedd yn cael ei thalu os oes angen help arnoch i fynd o gwmpas. Mae hyn yn cynnwys symud o gwmpas yn gorfforol a gadael eich cartref. Cyfeirir ato hefyd fel y lwfans symudedd.

Efallai y bydd yr elfen bywyd bob dydd yn cael ei thalu os oes angen help arnoch i wneud gweithgareddau bob dydd, fel:

• paratoi a choginio bwyd
• bwyta ac yfed
• rheoli eich triniaethau
• golchi ac ymolchi
• rheoli anghenion toiled neu anymataliaeth
• gwisgo a dadwisgo
• cyfathrebu â phobl eraill
• darllen a deall gwybodaeth ysgrifenedig
• cymysgu ag eraill
• gwneud penderfyniadau am arian
• cynllunio taith neu ddilyn llwybr.

Gellir talu pob elfen naill ai ar gyfradd safonol neu uwch.

Yn dibynnu ar sut mae'ch cyflwr yn effeithio arnoch chi, mae'n bosibl cael un elfen neu'r ddwy, a naill ai'r gyfradd safonol neu'r uwch.

Mae hyn yn cael ei gyfrifo gan ddefnyddio canlyniadau asesiad.

Gallwch wneud PIP cais dros y ffôn drwy ffonio’r Adran Gwaith a Phensiynau (DWP) ar 0800 917 2222. Am ffyrdd eraill o wneud cais am PIP ewch i GOV.UKYn agor mewn ffenestr newydd

Os ydych yng Ngogledd Iwerddon, ffoniwch 0800 012 1573 neu ewch i wefan nidirect i gael gwybod mwy a gwneud cais 

Yna byddant yn gwirio eich bod yn gymwys i wneud cais. Os byddwch yn gymwys, bydd y DWP yn anfon ffurflen atoch sef  ‘Sut mae eich anabledd yn effeithio arnoch’

Mae’n bwysig iawn eich bod yn cwblhau’r ffurflen hon yn ofalus a rhoi cymaint o fanylion â phosibl am eich cyflwr.

I gael help i lenwi'ch ffurflen gais PIP, ewch i Cyngor ar BopethYn agor mewn ffenestr newydd

Pan fydd y DWP yn cael eich ffurflen byddant yn penderfynu a ydych angen asesiad meddygol. Neu gallent benderfynu gofyn i’ch gweithiwr iechyd neu ofal cymdeithasol am ragor o wybodaeth.

Os ydych yn Yr Alban ac mae angen i chi wneud cais newydd am ADP, gallwch ddarganfod sut i wneud cais ar-lein neu dros y ffôn ar mygov.scotYn agor mewn ffenestr newydd

Byddwch yn derbyn llythyr yn eich gwahodd i'ch asesiad sy'n ei gwneud yn glir os na fyddwch yn mynychu eich asesiad ffôn bydd eich cais PIP yn cael ei ‘wrthod’.

Os yw eich cais yn cael ei ‘wrthod’ bydd angen i chi naill ai ddilyn y broses apelio (gwelwch fwy ar hyn isod) neu gychwyn cais newydd. Ar ôl eich asesiad, cewch lythyr gyda phenderfyniad ynghylch a allwch gael PIP a faint fydd hynny.

Os ydych yn cael PIP, bydd eich dyfarniad yn cael ei ailasesu'n rheolaidd i weld a yw'ch cyflwr wedi newid.

Os ydych yn anfodlon ynghylch penderfyniad am eich hawliad PIP, gallwch ei herio – ond mae’n bwysig dilyn y drefn gywir.