Gallwch ddechrau dysgu plant am arian o oedran ifanc. Mae plant mor ifanc â thair oed yn barod i ddysgu'r pethau sylfaenol. Dyma ganllaw i'r hyn y mae plant yn debygol o'i ddeall, yn seiliedig ar eu hoedran.
Beth sydd yn y canllaw hwn
Plant tair i bedair oed
Yn yr oedran hwn, mae plant yn dysgu trwy chwarae. Mae defnyddio darnau arian a siop chwarae yn ffyrdd gwych i'w dysgu sut i ddefnyddio arian.
Chwarae Siop
Sefydlwch siop syml gan ddefnyddio teganau neu fwyd sydd gennych yn barod. Gallwch eu helpu i gael y gorau o'r gêm trwy:
- ei wneud mor real â phosibl trwy ychwanegu tagiau pris at eitemau yn eu siop, gan ddefnyddio darnau arian go iawn ac arian papur, ac efallai til tegan
- dangos y gwahanol ddarnau arian a phapurau arian iddynt a chyfrif arian i dalu am yr hyn rydych wedi'i brynu
- cadw arian mewn pwrs neu waled — mae hyn yn dangos iddynt fod arian yn rhywbeth i ofalu amdano.
Gallwch hefyd ddangos iddynt y gwahanol ffyrdd y mae arian yn rhan o'ch bywyd. Gallwch wneud hyn trwy roi rhywfaint o arian iddynt dalu ag ef wrth dil, gan egluro sut rydych chi'n cadw arian yn ddiogel neu dangos iddynt sut mae peiriant arian parod yn gweithio.
Plant pump i chwech oed
Parhewch i adeiladu ar yr holl bethau yr oeddech chi'n eu gwneud pan oedd eich plentyn yn iau. Erbyn hyn, gallwch hefyd egluro sut mae arian yn gweithio, y gwahaniaeth rhwng anghenion a dymuniadau, a pham rydyn ni'n cynilo.
Rhowch gynnig ar y gweithgareddau hyn
I helpu eich plentyn i ddeall:
- ystyriwch roi symiau bach o arian poced i'w helpu i gynilo ar gyfer rhywbeth maen nhw ei eisiau
- rhowch gynnig ar ein gweithgareddau ar gyfer dysgu'ch plant am arian yn y siopau i'w helpu i gael y gwerth gorau am arian
- rhowch gynnig ar ein hawgrymiadau ar gyfer rheoli pryniannau mewn-app i ddangos bod talu am bethau ar-lein hefyd yn costio arian.
Plant saith i wyth oed
Mae plant yn yr oedran hwn yn dod yn fwy annibynnol. Gallant gynilo ar gyfer pethau a gwneud dewisiadau ynglŷn â sut maent yn gwario eu harian.
Esbonio sylfeini bancio
Siaradwch am y gwahanol ffyrdd o gadw arian yn ddiogel:
- Siaradwch am sut maent yn cadw eu harian, er enghraifft mewn jar neu gyfrif banc
- Gadewch iddynt benderfynu beth maent am gynilo amdano ac yna eu helpu i gyfrifo pa mor hir y bydd yn ei gymryd
- Os yw'ch plentyn yn cadw ei arian mewn banc, dangoswch iddynt sut y byddant yn ennill llog am ei gadw yno.
Plant naw i un ar ddeg oed
Cyn bo hir bydd eich plentyn yn mynd i'r ysgol uwchradd ac efallai y bydd yn gwneud mwy o ddewisiadau arian ar ei ben ei hun. Erbyn yr oedran hwn, gall plant gymryd mwy o gyfrifoldeb am reoli eu harian.
Gallwch ddechrau eu dysgu am dalu biliau, cyllidebu a sut mae credyd yn gweithio.
Edrychwch ar filiau gyda’ch gilydd
Gallwch ddangos iddynt sut i:
- dalu bil, gan esbonio'r gwahanol ffyrdd o dalu - fel debyd uniongyrchol, talu'n fisol ac ychwanegion
- gwirio gwybodaeth ariannol sylfaenol fel derbynebau, biliau a datganiadau banc
- talu am bethau yn yr ysgol uwchradd. Mae llawer o ysgolion yn defnyddio cardiau neu olion bysedd i dalu, esboniwch sut mae hyn yn gweithio.
Cyllidebu a ffonau symudol
Tua'r oedran hwn, mae plant yn aml yn cael mwy o gyfrifoldeb i reoli arian ar eu pennau eu hunain. Gallai hyn fod yn cadw golwg ar gredyd symudol, gan sicrhau nad ydyn nhw'n mynd dros eu terfyn ar gontract ffôn, neu'n cyllidebu eu harian poced neu eu harian a'u cardiau rhodd a gânt fel anrheg.
Chwarae gemau fideo a gwario arian ar-lein
Mae llawer o'r pethau y mae plant yn gofyn amdanynt yn yr oedran hwn ar gael ar-lein yn unig. Os rhoddir cerdyn rhodd i'ch plentyn i’w wario ar gemau a chynnwys y gellir ei lawrlwytho, gall hyn fod yn ffordd i chi agor sgwrs am sut i gael gwerth am eich arian.
Gellir gwario cardiau rhodd yn gyflym ac anghofio amdanynt ar wisgoedd neu eitemau o fewn gêm, neu gallent gael eu harbed i brynu gêm newydd y byddant yn chwarae gyda hi am oriau. Mae'n bwysig bod eich plentyn yn deall na allwch fel rheol gael ad-daliad am eitemau rhithwir rydych chi'n eu prynu mewn gêm, hyd yn oed os nad ydyn nhw'n ei chwarae rhagor.
Mae rhai gemau'n gwerthu cratiau loot, sef bocs dirgel rydych chi'n eu prynu heb wybod beth sydd y tu mewn. Mae'r rhain ychydig yn debyg i amblo, ond nid ydyn nhw'n cael eu rheoleiddio gan y Comisiwn Gamblo eto, felly gall plant dan 18 oed eu prynu. Gallent fod yn rhywbeth i gadw llygad allan a rhybuddio'ch plentyn amdano os ydyn nhw'n chwarae gemau ar-lein.