Sut ydw i’n cyfrifo tâl cymryd adref?

Tâl cymryd adref yw’r swm a enillwch ar ôl i bethau fel treth incwm, Yswiriant Gwladol, a chyfraniadau pensiwn gael eu tynnu o’ch cyflog.

Efallai y bydd yn rhaid i chi feddwl hefyd am ffactorau fel ad-daliadau benthyciad myfyrwyr a buddion cwmni fel yswiriant meddygol.

Gall gwybod eich tâl cymryd adref eich helpu i gyllidebu, sy’n arbennig o bwysig os ydych chi’n byw ar incwm gwasgedig.

Unwaith y byddwch yn gwybod eich tâl cymryd adref, gallwch gyfrifo faint sydd gennych ar gyfer hanfodion fel eich:

• rhent neu forgais
• biliau
• a bwydydd.

Gall hyn hefyd eich helpu i gyfrifo faint allwch chi fforddio ei gynilo ar gyfer treuliau mawr fel priodasau a phenblwyddi.

Mae gwybod eich cyflog mynd adref hefyd yn helpu i sicrhau eich bod yn cael y swm cywir.

Mae bandiau treth incwm yn pennu faint o dreth a dalwch yn seiliedig ar eich enillion. Po fwyaf y byddwch yn ei ennill, y mwyaf y byddwch yn ei dalu.

Mae’r cyfraddau treth a dalwch ym mhob band os oes gennych Lwfans Personol safonol o £12,570 fel y ganlyn:

Ni chewch Lwfans Personol os ydych yn ennill dros £125,140.

Mae cyfraddau treth yn ymylol, felly os ydych yn dalwr treth cyfradd uwch, ni fyddwch yn talu treth o 40% ar eich cyflog cyfan, dim ond y rhan sydd dros y terfyn.

Mae Cyllid a Thollau EF (CThEF) yn casglu treth gan ddefnyddio system o’r enw Talu Wrth Ennill (TWE). Gyda TWE, mae treth fel arfer yn cael ei didynnu’n awtomatig o gyflogau a phensiynau.

Os ydych yn gyflogedig, dylai eich slip cyflog ddangos eich enillion cyn ac ar ôl unrhyw ddidyniadau.

I gael esboniad llawn, darllenwch ein canllaw i sut mae’r system TWE yn gweithio.

Os ydych yn hunangyflogedig, ni allwch ddefnyddio’r system TWE a bydd angen i chi gwblhau Ffurflen Dreth Hunanasesiad flynyddol. Mae hyn yn helpu CThEF i gyfrifo faint o dreth sy’n ddyledus gennych.

Gallwch amcangyfrif faint o Dreth Incwm y dylech ei dalu am y flwyddyn gyfredol gan ddefnyddio cyfrifiannell treth hunangyflogedig GOV.UKYn agor mewn ffenestr newydd

Rydych yn talu cyfraniadau Yswiriant Gwladol i fod yn gymwys ar gyfer rhai budd-daliadau, gan gynnwys Pensiwn y Wladwriaeth a Lwfans Ceisio Gwaith.

Os oes gennych gyflogwr, byddwch yn talu Yswiriant Gwladol Dosbarth 1. Mae’r swm y byddwch yn ei dalu yn dibynnu ar faint rydych yn ei ennill:

Er enghraifft, os ydych yn ennill £1,000 yr wythnos, byddwch yn talu:

• dim byd ar y £242 cyntaf
• 8% (£58) ar y £725 nesaf
• 2% (66c) ar y £33 nesaf.

Caiff hyn ei gyfrifo bob tro y cewch eich talu, felly gallech dalu symiau gwahanol os bydd eich cyflog yn newid bob tro. Byddwch yn stopio talu Yswiriant Gwladol pan fyddwch yn cyrraedd oedran Pensiwn y Wladwriaeth.

I gael mwy o wybodaeth, darllenwch ein canllaw Sut mae Yswiriant Gwladol yn gweithio ac a ddylech chi fod yn ei dalu?

Os ydych yn hunangyflogedig, mae eich cyfraniadau Yswiriant Gwladol yn dibynnu ar eich elw masnachu. Dyma sut mae'n gweithio:

Cyfraniadau Dosbarth 2:

Os yw eich elw yn £6,725 neu lai y flwyddyn, nid oes rhaid i chi dalu unrhyw beth, ond gallwch ddewis talu cyfraniadau Dosbarth 2 gwirfoddol. Y gyfradd Dosbarth 2 ar gyfer 2024-25 yw £3.45 yr wythnos.

Cyfraniadau Dosbarth 4:

Os yw eich elw yn fwy na £12,570 y flwyddyn, rhaid i chi dalu cyfraniadau Dosbarth 4.

Ar gyfer blwyddyn dreth 2024-2025, byddwch yn talu:

• 6% o elw o £12,570 hyd at £50,270
• 2% ar elw dros £50,270.

Mae'r rhan fwyaf o bobl yn talu Yswiriant Gwladol Dosbarth 2 a Dosbarth 4 trwy Hunanasesiad.

I gael mwy o help, darllenwch ein canllaw treth ac Yswiriant Gwladol pan fyddwch yn hunangyflogedig.

Darganfyddwch fwy am gyfraniadau Yswiriant GwladolYn agor mewn ffenestr newydd ar GOV.UK.

Fel arfer caiff eich benthyciadau myfyrwyr eu had-dalu’n uniongyrchol o’ch slip cyflog unwaith y byddwch yn dechrau ennill swm penodol o arian.

Mae faint mae eich benthyciad myfyriwr yn effeithio ar eich tâl cymryd adref yn dibynnu ar eich incwm a'ch cynllun ad-dalu.

Er enghraifft, os oes gennych fenthyciad myfyriwr Cynllun 1, byddwch ond yn ad-dalu pan fydd eich incwm dros £480 yr wythnos, £2,082 y mis, neu £24,990 y flwyddyn.

Dylai didyniadau ddod i ben unwaith y byddwch wedi talu eich benthyciad myfyriwr.

Ewch i GOV.UK i ddysgu pa gynllun ad-dalu rydych chi arnoYn agor mewn ffenestr newydd

Darllenwch fwy yn ein canllaw: Sut i ddelio â dyledion ar ôl graddio.

Os oes gennych bensiwn gweithle, bydd eich cyflogwr yn tynnu eich cyfraniad pensiwn o'ch cyflog cyn treth. O ganlyniad, mae eich bil treth fel arfer yn is.

I'r rhan fwyaf o bobl, isafswm y cyfraniad pensiwn o dan ymrestru awtomatig yw 8%. Rhaid i'ch cyflogwr hefyd gyfrannu isafswm; yn y rhan fwyaf o achosion, mae hyn yn 3%.

Er enghraifft, os ydych yn talu 3% o’ch cyflog sylfaenol a’ch cyflogwr yn talu 4%, byddwch yn cael 1% fel rhyddhad treth gan y llywodraeth – gan arwain at gyfanswm o 8%.

Mae rhai cyflogwyr yn gwneud taliad cyfatebol i'ch cyfraniadau pensiwn, sy'n golygu eich bod yn cael dwbl yr hyn rydych yn ei dalu.

Mae cyfrannu at eich pensiwn fel hyn yn ffordd wych o wneud y mwyaf o'ch tâl cymryd adref.

Gall y broses ar gyfer cyfrifo  tâl cymryd adref fod yn anoddach i bobl hunangyflogedig.

Os ydych yn hunangyflogedig, ni chewch eich talu drwy TWE. Chi sy’n gyfrifol am dalu Treth Incwm ac Yswiriant Gwladol ar eich enillion.

Mae swm y dreth a dalwch yr un ganran o’ch elw ag y byddai petaech yn gyflogedig. Fodd bynnag, fel arfer nid oes angen i chi dalu treth ar gostau busnes ar gyfer pethau fel swyddfa, teithio a chostau staff.

Er enghraifft, os yw eich trosiant yn £50,000 a’ch bod yn hawlio £10,000 mewn treuliau caniataol, dim ond treth ar y £40,000 sy’n weddill y byddwch yn ei dalu.

I hawlio treuliau, mae angen i chi ffeilio Ffurflen Dreth Hunanasesiad gyda CThEF. Bydd angen i chi gasglu gwybodaeth allweddol yn ymwneud â'ch incwm a'ch treuliau, gan gynnwys anfonebau a derbynebau. Yna byddant yn cyfrifo'r hyn sy'n ddyledus gennych yn seiliedig ar eich incwm a adroddwyd fel y gallwch dalu eich bil Hunanasesiad.

Gweler ein canllaw Ffurflen Dreth Hunanasesiad am fwy o wybodaeth.

Gall eich incwm a threuliau busnes amrywio o fis i fis neu o flwyddyn i flwyddyn, felly mae cadw cofnodion da yn hanfodol. Gall hyn eich helpu i olrhain eich elw a gwariant, sy'n ei gwneud yn haws i ffeilio ffurflenni treth a hawlio didyniadau.

Efallai y gwelwch y gall cael cymorth gan ymgynghorydd ariannol neu gyfrifydd symleiddio'r broses.

Gall cynyddu eich cyflog fod yn heriol, ond mae sawl ffordd o wneud mwy heb gael codiad cyflog.

Eich cod treth sy’n pennu faint rydych yn ei ennill cyn talu treth. Os bydd eich amgylchiadau’n newid, efallai eich bod yn talu gormod o dreth a gallech elwa o newid eich cod treth.

Er enghraifft, os byddwch yn priodi, efallai y byddwch yn gymwys i gael y Lwfans Priodas, a allai ostwng eich treth hyd at £252 yn y flwyddyn dreth.

Darllenwch ein canllaw i ddysgu sut i newid eich cod treth.

Gyda chynlluniau aberthu cyflog, gwneir eich cyfraniadau pensiwn cyn i chi gael eich trethu. O ganlyniad, byddwch fel arfer yn talu llai o dreth oherwydd bydd eich treth yn cael ei chyfrifo ar sail swm is o enillion y DU.

Mae aberthu cyflog yn ffordd dreth-effeithlon o wneud cyfraniadau pensiwn.

Dysgwch fwy yn ein canllaw Sut mae rhyddhad treth yn rhoi hwb i’ch cyfraniadau pensiwn.

Efallai y byddwch yn gallu hawlio didyniadau treth os ydych yn defnyddio eich arian eich hun ar gyfer pethau sydd eu hangen arnoch ar gyfer gwaith ac nad ydych yn cael eich ad-dalu gan eich cyflogwr. Gallai hyn gynnwys gostyngiad treth ar gost eich gwisg, er enghraifft, oferôls neu esgidiau diogelwch.

I gael mwy o wybodaeth, ewch i GOV.UKYn agor mewn ffenestr newydd

Mae deall tâl cymryd adref yn bwysig os ydych yn byw ar incwm gwasgedig. Dysgwch sut i reoli eich arian yn fwy effeithiol gyda'n cyfrifianellau a theclynnau hawdd eu defnyddio.