Sut i siarad â phlant sydd wedi tyfu i fyny am arian

"Rwy'n gwybod bod pethau'n anodd ar hyn o bryd, ac rydw i eisiau dy gefnogi di. A allwn ni siarad am yr hyn sydd ei angen arnat ti a sut y gallwn weithio gyda'n gilydd?"

Os yw'ch plentyn sy’n oedolyn yn byw gartref, mae'n rhesymol trafod sut y gallant rannu cyfrifoldebau’r cartref.

Nid yw hyn yn ymwneud â chodi rhent. Mae'n ymwneud â gwaith tîm a pharatoi ar gyfer annibyniaeth ariannol.

• Cyfraniad teg tuag at rent neu filiau (efallai canran o'u hincwm).

• Cwmpasu costau penodol, fel bwydydd neu gyfleustodau.

• Helpu gyda swyddi a fyddai fel arall yn costio arian (DIY, cynnal a chadw’r cartref, gofal plant).

• Adeiladu cronfa "diwrnod glawiog" ar gyfer costau annisgwyl.

Rhannwch rai ffigurau sy’n ymwneud â’r cartref er mwyn iddynt ddeall costau go iawn, ond hefyd gynnig eu helpu i greu cyllideb sy'n cynnwys eu cyfraniad.

"A fyddai'n helpu pe baem yn edrych gyda'n gilydd ar yr hyn sy'n dod i mewn ac yn mynd allan bob mis?"

Os yw'ch plentyn sy'n oedolyn yn cael trafferth gyda dyled, mae'n naturiol eisiau camu i mewn. Ond nid talu ar eu rhan bob amser yw'r ateb hirdymor gorau.

Yn lle hynny, gallech chi:

• archwilio opsiynau ad-dalu gyda'ch gilydd

• rhannu’ch profiadau eich hun gyda dyled 

• cynnig cymorth gyda chyllidebu neu gynllunio ariannol.

Os ydych chi'n helpu'n ariannol, fframiwch ef fel cefnogaeth i'w hannibyniaeth: "Gallaf gyfrannu tuag at hyn os ydym hefyd yn rhoi cynllun ar waith, fel nad yw'n digwydd eto."

Fel hyn, mae'n ymwneud â phartneriaeth, nid achub

Mae'n normal teimlo'n nerfus am gael y sgyrsiau hyn.

Efallai y bydd gosod ffiniau yn teimlo'n anghyfforddus ar y dechrau, ond yn y tymor hir, mae'n aml yn cryfhau perthnasoedd.

Cofiwch, mae cynnydd yn cymryd amser. Mae annibyniaeth ariannol fel arfer yn broses raddol – dathlwch fuddugoliaethau bach gyda'ch gilydd.

Gall cael y sgwrs hon deimlo'n lletchwith, ond gall gwybod am y cymorth sydd ar gael wneud gwahaniaeth gwirioneddol i straen ariannol eich plentyn sy'n oedolyn a rhoi mwy o opsiynau iddynt wrth iddynt weithio tuag at annibyniaeth.

Os yw'ch plentyn sy'n oedolyn yn cael trafferth dod o hyd i waith neu'n ennill ychydig iawn, efallai y byddant yn gallu cael cymorth ariannol gan y llywodraeth.

Gall y gefnogaeth hon eu helpu i dalu am bethau bob dydd a rhoi amser iddynt ad-sefydlu eu hunain.

Mae grantiau, benthyciadau a bwrsariaethau a all helpu gyda chostau. Anogwch nhw i edrych ar yr hyn sydd ar gael gan ddefnyddio adnoddau fel canllaw Llywodraeth y DU ar gymorth ariannol ar gyfer addysg bellach.

Darganfyddwch fwy yn ein canllaw Cymorth ariannol ar gyfer addysg bellach.

Defnyddiwch ein Cyfrifiannell budd-daliadau i ddangos iddynt beth allent ei hawlio, fel Credyd Cynhwysol. 

Os ydych chi'n cael budd-daliadau hefyd, mae'n werth gwirio gyda'ch gilydd sut y gallai eu hawliad newid yr hyn y mae eich cartref yn ei dderbyn ar y cyfan.

Os nad yw'ch plentyn sy'n oedolyn yn cyfrannu'n ariannol oherwydd nad oes ganddynt swydd neu fod ganddynt incwm afreolaidd, canolbwyntiwch ar eu camau nesaf yn hytrach na'r arian yn unig.

• Siaradwch am eu nodau gyrfa a'u llinellau amser.

• Cynigiwch help gyda chwilio am swyddi, CVs, neu rwydweithio.

• Cytunwch ar gyfraniad llai neu dros dro os yw incwm yn gyfyngedig (ariannol neu ymarferol).

Nid yw byth yn rhy gynnar i feddwl am ymddeol. Er y gallai car cyntaf neu gynilo ar gyfer tŷ ymddangos yn fwy o frys i'ch plentyn sy'n oedolyn, gall deall pensiynau'n gynnar roi mantais enfawr iddynt.

Rhaid i gyflogwyr roi gweithwyr mewn cynllun pensiwn yn awtomatig ac ychwanegu arian ato os ydyn nhw'n 22 oed neu'n hŷn. Mae'r oedran hwn yn newid i 18 oed yn y flwyddyn neu ddwy nesaf, felly bydd gweithwyr iau yn cael y budd-dal hwn yn gynt.

"Pan fydd eich cyflogwr yn cynnig pensiwn, byddant fel arfer yn rhoi arian i chi hefyd. Yn y bôn, mae'n arian am ddim ar gyfer eich dyfodol."

Mae deall hyn yn gynnar yn golygu eu bod yn fwy tebygol o fanteisio arno pan fyddant yn dechrau gweithio, yn hytrach na cholli blynyddoedd o gyfraniadau am ddim.

Mae hyd yn oed symiau bach yn cronni dros amser, ac mae dechrau'n ifanc yn gwneud gwahaniaeth mawr i'r hyn y byddant yn ei gael pan fyddant yn ymddeol.

Darganfyddwch fwy yn ein canllaw Paru cyfraniadau pensiwn. 

Gall y rhan fwyaf o deuluoedd ddatrys materion ariannol gyda sgwrs.

Ond os yw'ch plentyn sy'n oedolyn yn rhoi pwysau arnoch chi, yn camddefnyddio eich arian, neu'n mynd yn gamdriniol, nid gwrthdaro yn unig yw hyn - gall fod yn gam-drin ariannol.

Mae arwyddion o gam-drin ariannol yn cynnwys:

• mynnu arian neu fynediad i'ch cyfrifon 

• cymryd credyd yn eich enw

• bygythiadau neu gam-drin emosiynol ynghylch arian.

Mae cam-drin ariannol yn drosedd. Os nad ydych chi'n teimlo'n ddiogel neu'n teimlo eich bod yn cael eich rheoli ynghylch arian, dylech wybod bod cymorth ar gael.

Nid yw sgyrsiau arian gyda phlant sy’n oedolion yn ymwneud â chyllid yn unig - maen nhw'n ymwneud â pherthnasoedd, annibyniaeth, ac adeiladu parch i'r ddwy ochr.

Trwy fynd i'r afael â'r pwnc gydag empathi, bod yn agored ac yn amyneddgar, byddwch chi'n helpu nid yn unig eu dyfodol ariannol ond hefyd cryfder eich cysylltiad teuluol.

Mae ein llyfryn rhad ac am ddim Sut i siarad am arian (PDF/A, 481KB) yn rhannu awgrymiadau syml i'ch helpu i gael sgyrsiau gwell, hyd yn oed os ydyn nhw'n teimlo'n anodd neu ddim yn mynd yn ôl y disgwyl.