Y lwfans blynyddol ar gyfer rhyddhad treth ar gynilion pensiwn

Os byddwch yn cynilo i’ch pensiwn cyn eich bod yn 75, byddwch fel arfer yn elwa o ryddhad treth. Mae hyn yn golygu bod yr arian y byddech fel arfer yn ei dalu mewn Treth Incwm yn mynd i mewn i’ch pensiwn yn lle.

Gall llawer o bobl gael gostyngiad treth ar eu holl gynilion pensiwn, ond mae terfyn uchaf i fod yn ymwybodol ohono. Gelwir hwn yn lwfans blynyddol, sy’n ailosod ar ddechrau pob blwyddyn dreth (6 Ebrill).

Os bydd cyfanswm y taliadau i’ch pensiwn yn mynd dros y lwfans blynyddol, ni fyddwch yn cael rhyddhad treth ac efallai y bydd angen i chi dalu tâl treth.

Y lwfans blynyddol safonol yw £60,000 ar gyfer blwyddyn dreth 2024/25, sy’n cwmpasu eich holl bensiynau. Ond mae'r hyn y mae'n ei gyfrif (a'r uchafswm y gallwch ei dalu i mewn i gael gostyngiad treth) yn dibynnu ar y math o bensiwn sydd gennych.

Dyma sut mae’n gweithio – gall eich darparwr/darparwyr pensiwn ddweud wrthych pa fath sydd gennych os nad ydych yn siŵr.

Ar gyfer pensiynau cyfraniadau wedi’u diffinio:

• rhaid i gyfanswm eich cyfraniadau fod yn llai neu'n hafal i'r swm yr ydych yn ei ennill a
• rhaid i bob taliad i mewn, gan gynnwys unrhyw rai gennych chi a'ch cyflogwr, fod yn llai na'ch lwfans blynyddol – sef £60,000 i'r rhan fwyaf o bobl.

Enghraifft: Os ydych yn ennill £25,000, fel arfer gallwch dalu hyd at £25,000 i mewn i’ch pensiwn heb dalu treth (£20,000 o’ch arian a £5,000 mewn rhyddhad treth). Os gwnaethoch hyn, gallai eich cyflogwr gyfrannu £35,000 arall.

Os ydych yn ennill llai na £3,600 y flwyddyn, gallwch gael gostyngiad treth ar hyd at £3,600 o gynilion pensiwn bob blwyddyn dreth nes eich bod yn 75 oed (£2,880 o’ch arian a £720 mewn rhyddhad treth).

Ar gyfer pensiynau buddion wedi’u diffinio (a elwir yn aml yn gynlluniau cyflog terfynol neu gyfartaledd gyrfa), nid yw’r swm a dalwch i mewn o bwys gan fod yr incwm ymddeol a gewch yn dibynnu ar eich cyflog a pha mor hir yr ydych yn aelod.

Os ydych yn aelod gweithredol o gynllun buddion wedi’u diffinio (fel arfer mae hyn yn golygu eich bod yn dal i weithio i’r cyflogwr sy’n gysylltiedig ag ef), mae’r lwfans blynyddol yn cyfrif faint mae gwerth eich pensiwn wedi cynyddu yn ystod blwyddyn dreth, yn hytrach na’r cyfraniadau a dalwyd (mae angen i'ch cyfraniadau fod yn llai na, neu'n hafal i, y swm a enillwch o hyd).

Gelwir hyn yn swm mewnbwn eich pensiwn a bydd gweinyddwr eich cynllun yn cyfrifo hwn i chi yn awtomatig. Anfonir cyfriflen cynilion pensiwn atoch os ewch dros y lwfans blynyddol, ond gallwch ofyn i’ch gweinyddwr am un ar unrhyw adeg.

Ar gyfer y rhan fwyaf o bobl, y lwfans blynyddol yw £60,000. Ond gallai fod yn is os:

• mae eich incwm dros £200,000, gan fod lwfans blynyddol taprog yn golygu y gallai eich lwfans ostwng i swm rhwng £60,000 a £10,000
• rydych eisoes wedi cymryd arian o bensiwn cyfraniadau wedi’u diffinio (ar wahân i gyfandaliadau di-dreth), gan fod y Y lwfans blynyddol taprog ar gyfer cynilion pensiwn di-dreth sefydlog o £10,000 wedyn yn berthnasol.

Efallai y byddwch chi neu'ch cyflogwr hefyd yn gallu cyfrannu mwy na'ch lwfans blynyddol a dal i gael gostyngiad treth. Mae hyn oherwydd y gallwch weithiau ddefnyddio lwfansau heb eu defnyddio o'r tair blwyddyn dreth flaenorol.

Gweler ein canllaw cario ymlaen i wirio a ydych yn gymwys (ni allwch ddefnyddio cario ymlaen os yw’r MPAA yn berthnasol i chi).

Os byddwch yn mynd dros eich lwfans blynyddol (gan gynnwys lwfansau heb eu defnyddio o’r tair blwyddyn dreth ddiwethaf os gallwch gario ymlaen), ni fydd gennych hawl i ryddhad treth ar yr arian hwnnw.

Mae hyn yn golygu y bydd angen i chi dalu Treth Incwm ar unrhyw beth dros y lwfans, a elwir yn dâl treth lwfans blynyddol.

Bydd eich darparwr pensiwn yn anfon cyfriflen atoch os ydych wedi mynd dros eich lwfans blynyddol ar gyfer ei gynllun. Os oes gennych fwy nag un pensiwn, gofynnwch i bob darparwr am gyfriflenni i gyfrifo cyfanswm eich tâl treth.

Gallwch hefyd wirio a oes gennych dâl treth lwfans blynyddolYn agor mewn ffenestr newydd gan ddefnyddio’r gyfrifiannell ar GOV.UK.

Mae dwy ffordd i dalu’r tâl treth lwfans blynyddol:

1. Gofynnwch i'ch darparwr pensiwn dalu ar eich rhan. Gelwir hyn yn ‘cynllun yn talu’ ac mae’n golygu y bydd eich buddion pensiwn yn cael eu lleihau. Ond nid oes rhaid i’ch darparwr wneud hyn bob amser, gan gynnwys os yw’r tâl treth yn llai na £2,000. Gweler pwy sy'n gorfod talu'r tâl treth lwfans blynyddol pensiynauYn agor mewn ffenestr newydd ar GOV.UK am y rheolau.
2. Talwch y tâl treth eich hun.

Y naill ffordd neu’r llall, mae angen i chi gwblhau Ffurflen Dreth HunanasesiadYn agor mewn ffenestr newydd – mae hyn yn cyfrifo faint sydd angen i chi ei dalu, neu’n dweud wrth CThEF bod eich darparwr wedi’i dalu eisoes.

Gweler ein canllaw Sut i lenwi Ffurflen Dreth Hunanasesiad am help gyda'r broses.

Os ydych chi'n meddwl y gallai'r lwfans blynyddol taprog effeithio arnoch chi, ystyriwch gael cyngor gan gynghorydd ariannol rheoledig.

Gall cynghorydd eich helpu i ddeall:

• faint yw eich lwfans blynyddol taprog
• os oes gennych unrhyw lwfans blynyddol heb ei ddefnyddio
• sut i leihau'r dreth y gallai fod angen i chi ei thalu
• sut i dalu costau treth.

Gall ein teclyn eich helpu i ddod o hyd i gynghorydd ymddeoliad neu gweler ein canllaw Dewis cynghorydd ariannol am ragor o wybodaeth.