Pam ddylwn i gynilo i mewn i bensiwn?

Mae pensiwn yn ffordd o gynilo arian am nifer o flynyddoedd, fel y gallwch roi'r gorau i weithio pan fyddwch yn hŷn. Fel arfer gallwch dynnu arian allan o'ch pensiwn o 55 oed (57 o Ebrill 2028).

Fel arfer byddwch yn cael incwm rheolaidd am oes, ond efallai y byddwch yn gallu cymryd rhywfaint neu'r cyfan o'r arian fel un neu fwy o gyfandaliadau - weithiau yn ddi-dreth.

Am fwy o wybodaeth, gweler ein canllaw ar sut mae cynlluniau pensiwn yn gweithio.

Mae Pensiwn y Wladwriaeth yn swm wythnosol y gallwch ei hawlio gan y llywodraeth pan fyddwch yn cyrraedd eich oedran Pensiwn y WladwriaethYn agor mewn ffenestr newydd Fel arfer mae'n cael ei dalu bob pedair wythnos.

Mae'r swm a gewch yn dibynnu ar faint o flynyddoedd cymwys o gyfraniadau neu gredydau Yswiriant Gwladol sydd gennych. Gallwch wirio rhagolwg eich Pensiwn y WladwriaethYn agor mewn ffenestr newydd ar GOV.UK i weld faint rydych chi ar y trywydd i'w gael.

Am fwy o wybodaeth, gweler ein canllaw Pensiwn y Wladwriaeth: sut mae'n gweithio.

I gael incwm ar ôl i chi roi'r gorau i weithio, mae angen i chi gynllunio sut i ariannu eich ymddeoliad. Dyma bump rheswm dros ddefnyddio pensiwn i wneud hyn. 

Hyd yn oed os ydych yn gymwys i gael y swm uchaf o Bensiwn y Wladwriaeth (£230.25 yr wythnos ar hyn o bryd), mae'n annhebygol o roi llawer o arian sbâr i chi pan fyddwch yn ymddeol. 

Mae'r Safonau Byw ar ôl YmddeolYn agor mewn ffenestr newydd yn rhestru faint o incwm y gallai fod ei angen arnoch bob blwyddyn ar gyfer ymddeoliad cyfforddus.

Bydd angen i chi hefyd aros nes i chi gyrraedd eich oedran Pensiwn y WladwriaethYn agor mewn ffenestr newydd cyn y gallwch ei hawlio.

Mae cynilo i'ch pensiwn eich hun (naill ai drwy bensiwn gweithle eich cyflogwr neu bensiwn personol a sefydlwyd gennych) yn golygu y gallwch: 

• ddewis cymryd arian o 55 oed (57 o Ebrill 2028) - neu'n iau os oes angen i chi ymddeol oherwydd iechyd gwael, a

• hawlio Pensiwn y Wladwriaeth pan fyddwch chi'n ddigon hen.

Fel arfer, byddwch yn talu Treth Incwm ar arian rydych yn ei ennill. Ond os ydych yn talu i mewn i bensiwn, mae'r dreth y byddech wedi'i thalu fel arfer yn cael ei hychwanegu at y pensiwn. Gelwir hyn yn rhyddhad treth.

Er enghraifft, os byddwch yn talu £80 i'ch pensiwn fel trethdalwr cyfradd sylfaenol, bydd gostyngiad treth yn ychwanegu hyd at £100. 

Os ydych yn talu Treth Incwm ar gyfradd uwch nag 20%, rydych yn cael rhyddhad treth ychwanegol hefyd - ond efallai y bydd angen i chi ei hawlio eich hun. Gallwch weld bandiau Treth IncwmYn agor mewn ffenestr newydd a bandiau Treth Incwm yr AlbanYn agor mewn ffenestr newydd ar GOV.UK. 

Os ydych yn ennill llai na £3,600, gallwch gynilo hyd at £2,880 i mewn i bensiwn a dal i gael rhyddhad treth cyfradd sylfaenol o 20%. 

Bob blwyddyn dreth, fel arfer gallwch gael rhyddhad treth ar eich cyfraniadau pensiwn hyd at 100% o'ch enillion neu £60,000 – pa un bynnag sydd isaf.

Am fwy o wybodaeth, gweler ein canllaw:

• Sut mae rhyddhad treth yn rhoi hwb i'ch cyfraniadau pensiwn

• Y lwfans blynyddol ar gyfer rhyddhad treth ar gynilion pensiwn

Os oes gennych chi gyflogwr, mae'n rhaid iddyn nhw dalu arian ychwanegol i'ch pensiwn os:

• ydych rhwng 22 oed ac oedran Pensiwn y WladwriaethYn agor mewn ffenestr newydd

• rydych yn ennill £6,240 neu fwy y flwyddyn.

Gallant ddewis talu i mewn os ydych chi'n ennill llai.

Gelwir hyn yn gyfraniad cyflogwr ac fel arfer mae'n o leiaf 3% o'ch cyflog - ond gall fod yn llawer uwch.

Gwiriwch a yw'ch cyflogwr yn cynnig paru cyfraniadau. Mae hyn yn golygu y bydd eich cyflogwr yn cynyddu ei gyfraniad os ydych yn talu swm uwch, hyd at derfyn penodol. 

Er enghraifft, os bydd eich cyflogwr yn cyfateb i hyd at 10%, bydd yn aml yn talu 10% o'ch cyflog i mewn os gwnewch hynny. Os ydych chi'n talu 5%, byddant yn talu 5% i mewn.  

Nod darparwyr pensiwn yw tyfu eich cronfa bensiwn trwy fuddsoddi'r arian. 

Os oes gennych bensiwn cyfraniadau wedi'u diffinio, gallai gwerth eich pensiwn godi neu ostwng nes i chi ddewis cymryd yr arian. Yn aml, defnyddir buddsoddiadau mwy diogel yr agosaf y byddwch at ymddeol - gallwch ofyn i'ch darparwr os ydyn nhw'n gwneud hyn.

Os oes gennych bensiwn buddion wedi'u diffinio (a elwir yn aml yn gynllun cyflog terfynol neu gyfartaledd gyrfa), byddwch yn cael incwm gwarantedig am oes hyd yn oed os yw'r buddsoddiadau'n perfformio'n wael. Mae hyn yn seiliedig ar faint rydych chi'n ei ennill a pha mor hir rydych chi'n aelod o'r cynllun. 

Mae pensiynau buddion wedi'u diffinio yn llai cyffredin nawr ac fel arfer dim ond i aelodau newydd yn y sector cyhoeddus y cynigir y pensiynau hynny iddynt, fel addysg a gofal iechyd. 

O 55 oed (57 o Ebrill 2028), yn aml bydd gennych yr opsiwn i gymryd hyd at 25% o'ch pensiwn fel un cyfandaliad di-dreth neu fwy - hyd yn oed os ydych yn dal i weithio ac yn talu i mewn i gynllun.

Mae hyn yn golygu na fydd yn rhaid i chi dalu unrhyw Dreth Incwm i dderbyn yr arian hwnnw. Yna, rydych yn rhydd i'w wario neu ei gynilo mewn unrhyw ffordd yr hoffech chi, fel:

• talu talp o'ch morgais

• gwella eich cartref 

• prynu car neu wyliau.

Gall cymryd cyfandaliad di-dreth leihau faint o incwm y byddwch yn ei gael yn nes ymlaen, ond mae rhai cynlluniau buddion wedi'u diffinio yn cynnig incwm a chyfandaliad swm di-dreth awtomatig ar ei ben. 

Os oes gennych bensiwn cyfraniadau wedi'u diffinio, gallwch ddewis cymryd incwm mewn nifer o ffyrdd. Mae ein canllaw yn esbonio’ch holl opsiynau ar gyfer cymryd pensiwn cyfraniadau wedi’u diffinio. 

Os ydych yn gyflogedig, gall eich cyflogwr sefydlu pensiwn gweithle ar eich cyfer. Mae hyn yn digwydd yn awtomatig os ydych chi’n bodloni'r meini prawf ar gyfer cofrestru awtomatig, ond gallwch hefyd ofyn i ymuno. 

Os ydych chi'n hunangyflogedig neu eisiau pensiwn ychwanegol, gallwch sefydlu pensiwn personol gyda darparwr o'ch dewis. 

Am help, gweler ein canllaw Sut i ddechrau eich pensiwn eich hun. 

Os oes gennych bensiwn gweithle (un a sefydlwyd gan eich cyflogwr), fel arfer mae angen i chi gynilo o leiaf 5% o'ch cyflog - oni bai bod eich cyflogwr yn gadael i chi dalu llai.

Os gwnaethoch sefydlu'ch pensiwn eich hun, efallai y bydd gan eich darparwr pensiwn isafswm y mae'n rhaid i chi ei dalu bob mis, fel £100. Ond fel arfer mae angen i chi dalu llawer mwy na'r isafswm i gynilo digon ar gyfer ymddeoliad cyfforddus. 

Gall ein Cyfrifiannell pensiwn gyfrifo amcangyfrif o'ch incwm ymddeol, gan gynnwys faint y gallai fod ei angen arnoch a sut y gallai newid os byddwch yn cynilo mwy.  

Os oes gennych bensiwn buddion wedi'u diffinio, mae faint a gewch yn dibynnu ar eich cyflog a pha mor hir rydych chi'n gweithio i'r cyflogwr hwnnw. I dalu mwy, bydd angen i chi wirio a yw eich cynllun yn caniatáu i chi adeiladu buddion ychwanegol. Os nad ydyw, bydd angen i chi sefydlu'ch pensiwn eich hun ar gyfer unrhyw gynilion ychwanegol.

Fel arfer dyw hi byth yn rhy hwyr i ddechrau pensiwn, yn enwedig os bydd eich cyflogwr hefyd yn talu i mewn - byddech chi'n colli allan ar yr arian ychwanegol yma pe na baech chi'n ymuno â'r cynllun.  

Enghraifft: Os ydych chi a'ch cyflogwr yn cynilo £200 i bensiwn cyfraniadau wedi'u diffinio bob mis, yn 65 oed gallai eich cronfa fod yn werth tua:

• £316,000 os byddwch yn dechrau yn 20 oed

• £224,000 os byddwch yn dechrau yn 30 oed

• £146,000 os byddwch yn dechrau yn 40 oed

• £80,000 os byddwch yn dechrau yn 50 oed

Yr unig risg yw os ydych yn agos at eich oedran Pensiwn y WladwriaethYn agor mewn ffenestr newydd ac yn annhebygol o gael y swm llawn. Mae hyn oherwydd efallai eich bod yn gymwys ar hyn o bryd i gael Credyd Pensiwn, a allai ychwanegu at eich incwm am ddim. Gall hyd yn oed incwm pensiwn isel olygu nad ydych yn gymwys bellach.

Gallwch wirio eich rhagolwg Pensiwn y WladwriaethYn agor mewn ffenestr newydd ar GOV.UK a defnyddio ein Cyfrifiannell budd-daliadau i weld a allwch hawlio unrhyw daliadau, grantiau neu ostyngiadau. 

Mae'n syniad da cael mwy nag un ffordd o gynilo ar gyfer eich ymddeoliad. Er enghraifft, gallech dalu i mewn i bensiwn a rhoi arian mewn cyfrif cynilo neu fuddsoddi.

Ni fyddwch yn cael yr un hwb o ostyngiad treth gyda mathau eraill o gynilion, ond mae buddion treth eraill. Mae hyn yn cynnwys:

• ISAs Arian Parod ac ISAs stociau a chyfranddaliadau sy'n eich galluogi i gadw eich holl log cynilo neu fuddsoddiad twf di-dreth

• ISA Gydol Oes sydd hefyd yn talu bonws di-dreth, sy'n werth hyd at £1,000 bob blwyddyn 

• Bondiau Premiwm sy'n eich rhoi mewn raffl fisol i ennill gwobrau arian parod di-dreth.

Gallech hefyd ystyried mathau eraill o fuddsoddiad, fel rhentu eiddo. Am fwy o wybodaeth, gweler ein blog am forgeisi prynu-i-osod.