Ffyrdd o roi hwb i'ch pensiwn

Rydych chi'n debygol o golli allan ar arian y mae gennych hawl iddo os oes:

• gennych bensiwn rydych chi wedi colli golwg arno

• gan eich darparwr hen fanylion cyswllt i chi.

 Am gymorth cam wrth gam, gweler ein canllaw Sut i ddod o hyd i hen bensiynau neu bensiynau coll.

Gallech fod yn un o filiynau sydd â phensiwn coll yn y DU.

Pan fyddwch chi'n talu i mewn i bensiwn, rydych fel arfer yn cael taliad ychwanegol gan y llywodraeth - o'r enw rhyddhad treth.

Mae hyn yn golygu efallai na fydd cynyddu eich cyfraniadau pensiwn yn costio cymaint ag yr ydych chi'n meddwl.

Er enghraifft, bydd cyfraniad o £10 i'ch pensiwn fel arfer yn costio:

• £8 os ydych chi'n talu treth cyfradd sylfaenol

• £6 os ydych chi'n talu treth cyfradd uwch.

Gallwch weld y bandiau Treth Incwm ar GOV.UK.

Fel arfer, rydych chi'n gymwys i gael rhyddhad treth ar eich holl gyfraniadau pensiwn cyn belled nad ydych yn talu mwy nag:

• y swm rydych chi'n ei ennill mewn blwyddyn dreth (6 Ebrill i 5 Ebrill) ac

• eich Lwfans Blynyddol – mae hwn yn £60,000 i'r rhan fwyaf o bobl.  

Gall ein Cyfrifiannell pensiwn ddangos faint mae eich pensiwn yn debygol o dalu i chi:

• yn seiliedig ar eich cyfraniadau cyfredol ac
• os byddwch chi'n talu mwy.

Gall hyd yn oed cynnydd bach roi hwb i'ch pensiwn – yn enwedig os gallwch eu gwneud am flynyddoedd lawer. I gael help i weld faint ychwanegol y gallech fforddio ei gynilo, gallwch ddefnyddio ein Cynllunydd cyllideb.

Cofiwch y bydd unrhyw arian rydych chi'n ei dalu i'ch pensiwn fel arfer yn cael ei gloi i ffwrdd nes eich bod yn 55 oed (57 o Ebrill 2028). Felly mae'n syniad da hefyd adeiladu rhai cynilion y gallwch gael mynediad atynt.  

Os oes gennych gyflogwr, gwiriwch a ydynt yn cynnig cyfateb cyfraniadau. Mae hyn yn golygu y byddant hefyd yn talu mwy i'ch pensiwn os gwnewch hynny, hyd at derfyn penodol – fel 10% o'ch cyflog. 

Gall hyn ychwanegu cannoedd neu filoedd o bunnoedd at eich pensiwn bob blwyddyn. Gall ein cyfrifiannell cyfraniadau pensiwn yn y gweithle gyfrifo faint y gallech ei gael. 

Os oes gennych bensiwn cyfraniadau wedi'u diffinio, fel arfer gallwch ddewis faint yr hoffech ei dalu trwy gysylltu â'r canlynol:

• cyflogwr – os gwnaethont sefydlu'r cynllun
• darparwr Pensiwn – os gwnaethoch chi sefydlu'r cynllun.

Os oes gennych bensiwn buddion wedi’u diffinio, yn aml bydd gennych swm cyfraniad penodol yn seiliedig ar eich cyflog.

I dalu mwy na hyn, bydd angen i chi wirio a yw'ch cynllun yn caniatáu i chi adeiladu buddion ychwanegol.

Os nad yw'n caniatàu hynny, bydd angen i chi ddechrau eich pensiwn cyfraniadau wedi’u diffinio eich hun ar gyfer unrhyw gynilion ychwanegol. 

Mae swm Pensiwn y Wladwriaeth y byddwch yn ei gael yn dibynnu ar faint o flynyddoedd o gyfraniadau neu gredydau Yswiriant Gwladol sydd gennych pan fyddwch chi'n cyrraedd eich oedran Pensiwn y Wladwriaeth

Fel arfer, rydych chi'n ennill y rhain yn awtomatig os ydych chi'n cael eich cyflogi neu'n derbyn budd-daliadau penodol. Fel arfer, mae angen o leiaf:

• 10 mlynedd cymwys i gael unrhyw arian a
• 35 mlynedd i gael y swm llawn.

Gallwch wirio eich rhagolwg Pensiwn y Wladwriaeth ar GOV.UK.

Os na fyddwch yn cyrraedd eich oedran Pensiwn y Wladwriaeth o fewn 30 diwrnod, gallwch hefyd:

• ffonio llinell gymorth Canolfan Bensiwn y Dyfodol

• wneud cais drwy'r post

Os yw'ch rhagolwg yn dangos efallai na fyddwch yn gymwys ar gyfer y swm llawn, mae ffyrdd o gynyddu eich Pensiwn y Wladwriaeth - gan gynnwys hawlio credydau am ddim neu dalu i lenwi bylchau yn eich cofnod.

Gall hyn olygu eich bod chi'n talu cannoedd nawr i gael miloedd yn ôl mewn incwm ychwanegol yn ddiweddarach - yn dibynnu ar ba mor hir rydych chi'n byw.

Am gymorth cam wrth gam, gweler ein canllaw Cynyddu eich Pensiwn Gwladol gyda chyfraniadau Yswiriant Gwladol gwirfoddol.

Efallai na fyddwch yn cael yr holl ryddhad treth sydd gennych hawl iddo os:

• ydych chi'n talu Treth Incwm ar gyfradd uwch na 20%
• mae eich darparwr pensiwn yn hawlio rhyddhad treth ar 20% sefydlog i bawb, o'r enw rhyddhad treth yn y ffynhonnell.

Os ydych chi'n sefydlu eich pensiwn eich hun, defnyddir rhyddhad treth yn y ffynhonnell.

Os yw'ch cyflogwr wedi sefydlu eich pensiwn, gofynnwch iddyn nhw pa ddull maen nhw'n ei ddefnyddio i hawlio rhyddhad treth. Os ydyn nhw'n defnyddio tâl net, byddwch chi'n cael yr holl ryddhad treth y mae gennych hawl iddo'n awtomatig.

I hawlio rhyddhad treth ychwanegol, gallwch:

• hawlio ar GOV.UK

• cysylltu â HMRC  

• llenwi Ffurflen dreth Hunanasesu

Bydd angen i chi hawlio pob blwyddyn dreth rydych chi'n gymwys amdani ac fel arfer gallwch ôl-ddyddio hawliad am y tair blynedd dreth ddiwethaf.

Byddwch fel arfer naill ai’n:

• cael unrhyw ryddhad treth ychwanegol fel ad-daliad o dreth rydych eisoes wedi'i dalu neu

• os ydych chi mewn dyled i dreth CThEF, bydd eich bil treth yn cael ei leihau.

Efallai y bydd eich côd treth hefyd yn cael ei newid fel bod llai o dreth yn cael ei dynnu oddi ar eich incwm yn y dyfodol.

Am ragor o wybodaeth, gweler ein canllaw Sut mae rhyddhad treth yn rhoi hwb i'ch cyfraniadau pensiwn.

Os oes gennych bensiwn cyfraniadau wedi’u diffinio, bydd eich darparwr fel arfer yn codi ffioedd i dalu eu costau o reoli a buddsoddi eich arian.

Os oes gennych bensiwn buddion wedi’u diffinio, ni fyddwch yn talu unrhyw ffioedd beth bynnag, felly ni allwch drosglwyddo i gynllun rhatach.

Gallwch ddarganfod eich math o bensiwn gan ddefnyddio ein teclyn neu ofyn i'ch darparwr pensiwn.

Fel arfer, gallwch ddod o hyd i daliadau eich darparwr pensiwn drwy:

• mewngofnodi i gyfrif ar-lein eich darparwr
• gwirio datganiadau pensiwn
• cysylltu â'ch darparwr.

Byddwch fel arfer yn talu tâl rheoli blynyddol a ffioedd i newid sut mae eich pensiwn yn cael ei fuddsoddi.

Darganfyddwch fwy yn Esboniad o ffioedd a thaliadau'r cynllun pensiwn.

Mae taliadau’n amrywio rhwng darparwyr pensiwn, felly mae'n werth cymharu taliadau eich darparwr ag eraill ar y farchnad.

Er enghraifft, os yw eich pensiwn yn werth £30,000 ac mae gan eich darparwr ffi reoli flynyddol o 0.75%, byddech yn talu £225 y flwyddyn. Os ydych wedi newid i ddarparwr sy'n codi tâl:

• 0.5%, byddech chi'n talu £150 – gan arbed £75 y flwyddyn
• 0.3%, byddech chi'n talu £90 – gan arbed £135 y flwyddyn.

Mae pensiynau gweithle a gaiff eu cynnig gan gyflogwyr fel arfer yn rhatach na phensiynau personol y gallwch eu sefydlu eich hun.

Ond mae taliadau pensiwn wedi bod yn gostwng dros amser, felly gallai cynlluniau hŷn fod â ffioedd uwch na chynlluniau newydd.

I gael help i gymharu cynlluniau, gweler ein canllaw Sut i ddechrau eich pensiwn eich hun.  

Mae ffioedd cynllun pensiwn yn bwysig i'w hadolygu gan eu bod yn gallu lleihau faint y bydd gennych ar gyfer ymddeol – gall hyd yn oed symiau bach wneud gwahaniaeth mawr dros amser.

Ond mae bob amser risg y gallech golli allan ar fuddion llawer mwy gwerthfawr trwy newid darparwr. Er enghraifft, gallai eich darparwr presennol gynnig:

• incwm ymddeol gwarantedig ar gyfradd uwch nag y gallech ei gael mewn mannau eraill
• isafswm oedran pensiwn gwarchodedig – efallai y bydd yn rhaid i chi aros yn hirach i gael mynediad i'ch pensiwn os byddwch chi'n trosglwyddo i ddarparwr newydd.

Am ragor o wybodaeth, gweler ein canllaw A ddylwn i drosglwyddo neu gyfuno fy mhensiynau? 

Os oes gennych bensiwn cyfraniadau wedi'u diffinio, mae faint y bydd yn ei dalu i chi yn dibynnu ar:

• faint sy'n cael ei dalu, gan gynnwys unrhyw arian gan eich cyflogwr
• faint sy'n cael ei dynnu i ffwrdd mewn ffioedd a thaliadau
• sut rydych chi'n dewis cymryd yr arian
• pa mor dda mae eich arian buddsoddi yn perfformio.

Fel arfer, bydd eich darparwr pensiwn yn rheoli ac yn dewis eich buddsoddiadau ar eich rhan, yn aml yn rhoi eich arian yng nghronfa 'ddiffyg' eich cynllun. Mae hyn fel arfer yn golygu bod llai o risg yn cael ei gymryd gyda'ch arian po agosaf y byddwch chi'n dod at eich oedran ymddeol disgwyliedig.

Ond fel arfer gallwch ddweud wrth eich darparwr pa gronfeydd i fuddsoddi ynddynt os nad yw'r rhagosodiad yn gweithio i chi neu os byddai'n well gennych ddewis drosoch eich hun.

Er enghraifft, gallai aros yn y gronfa ddiofyn olygu eich bod yn colli allan ar dwf buddsoddi pe hoffech i'ch pensiwn aros mewn buddsoddiadau ar ôl oedran ymddeol eich cynllun.

Am ragor o wybodaeth, gweler ein canllaw Sut i ddewis eich opsiynau buddsoddi pensiwn eich hun.

Un ffordd o wneud i'ch pensiwn bara'n hirach yw dechrau ei gymryd yn hwyrach na'r oedran y mae eich cynllun yn disgwyl i chi ymddeol, a elwir yn oedran pensiwn arferol (NPA). Gall hyn hefyd olygu eich bod chi'n talu llai o Dreth Incwm os ydych chi'n parhau i ennill yn ystod eich NPA.

Os byddwch yn oedi cymryd pensiwn cyfraniadau wedi'u diffinio, gall hyn hefyd olygu:

• bod gan eich pensiwn fwy o amser i aros wedi’i fuddsoddi ac, o bosibl, dyfu
• yn aml, gallwch drosi eich pensiwn yn incwm gwarantedig uwch gan fod cyfraddau blwydd-dal fel arfer yn cynyddu po hynaf ydych chi – mae hyn oherwydd na fydd yn debygol o dalu allan am gyhyd.

Os byddwch yn oedi cymryd pensiwn buddion wedi’u diffinio, byddwch fel arfer yn cael incwm gwarantedig uwch nag yr addawodd eich cynllun yn wreiddiol – gan y bydd yn debygol o dalu allan dros gyfnod byrrach nag a gynlluniwyd yn wreiddiol.

Am ragor o wybodaeth, gweler ein canllaw Ymddeol yn hwyrach neu oedi cymryd eich pot pensiwn.

Gallwch ddechrau hawlio'ch Pensiwn y Wladwriaeth pan fyddwch yn cyrraedd eich oedran Pensiwn y Wladwriaeth

Ond os ydych chi'n aros, bydd eich swm wythnosol Pensiwn y Wladwriaeth yn cynyddu am bob wythnos nad ydych chi'n ei hawlio – cyn belled â'ch bod chi'n oedi o leiaf:

• naw wythnos neu
• pum wythnos os ydych wedi cyrraedd oedran Pensiwn y Wladwriaeth cyn 6 Ebrill 2016.

Yna gallwch hawlio eich Pensiwn y Wladwriaeth pan fyddwch chi'n barod. Cofiwch, bydd yn cael ei dalu dros gyfnod byrrach felly efallai na fyddwch yn ennill mwy yn gyffredinol os oes gennych ddisgwyliad oes byr.

Darganfyddwch fwy yn ein canllaw Cynyddu eich Pensiwn y Wladwriaeth trwy ohirio eich hawliad. 

Os oes gennych bensiwn cyfraniadau wedi'u diffinio, rydym yn cynnig apwyntiadau Pension Wise am ddim i'ch helpu i ddeall yr opsiynau ar gyfer cymryd eich arian.

Gallwch gael apwyntiad os oes gennych bensiwn cyfraniadau wedi'u diffinio yn y DU a’ch bod yn:

• 50 oed neu'n hŷn
• dan 50 oed ac:

o   yn ymddeol yn gynnar oherwydd iechyd gwael neu

o   wedi etifeddu pensiwn.

Gallwch gael apwyntiad ar-lein ar unrhyw adeg neu drefnu dyddiad ac amser gydag un o'n harbenigwyr pensiwn.

Os oes gennych unrhyw gwestiynau am eich pensiwn, gall ein harbenigwyr pensiwn eich helpu – does dim gwahaniaeth pa oedran ydych chi.